Hani bir insanı ellerinden çivileyip tutturursunuz ya. Aynı şekilde Türkiye'yi de sınırlayan beş adet devasa çivi var. Bunların ekonomik ve siyasi etkileri pranga gibi ayağımızda. Sırayla biraz bahsedelim.
40'lar da eklenen çivi "adalar". Evet Yunanistan'la olan sıkıntılarımız daha eski ve köklü ama adalar sorununun etkisi çok büyük. Yunanistan ile ekonomik potansiyelimizi sürekli etkiliyor. Her zaman bir gerilim durumu. Bölgede tutulan büyük miktarda askeri varlık, it dalaşları, ve bunun iki ülkeye getirdiği mali yük. Türkiye'nin önüne çıkan politik engellemeler ve sorunlar. Çözülmesi en zor olan sorun bu ve çözülseydi acaba Yunanistan bu kadar askeri harcama yapar mıydı? Türkiye'nin eli ne kadar rahatlardı? Ekonomiye katkısı ne olurdu? daha sonra gelecek olan Kıbrıs sorununu daha rahat çözebilir miydik? Daha pek çok getiri olurdu.
70'ler de eklenen ilk çivi "Kıbrıs". Yapılması gereken bir operasyondu. Ödenmesi gereken bir fedakarlık. Ama bu durum Türkiye'ye olan maliyetini engellemiyor. Yıllarca süren ambargo. Güney Kıbrıs ve Yunanistan ile oluşan siyasi ekonomik etkiler. Türkiye'yi uluslar arası alanda sürekli meşgul eden, enerjisini emen sıkıntılar. Türkiye'nin sürekli bölgede tutması gereken 80 bin civarındaki asker. Bunların masrafı. Ve getirisi olmayan Kuzey Kıbrıs'a harcanan milyarlar. Bu meselenin çözülmesi inanılmaz bir olay olur. İki taraf arasındaki ticaretin başlandığını düşüne biliyor musunuz? Türk kesiminin tanındığını, adaya turist yağdığını, barışın ardından Rumların zaten yükünü sırtlayamadığı askeri büyüklüğünü azalttığını, Türkiye'nin de buna paralel bir azaltma yaptığını, Akdeniz'de rahatlayan bir Türkiye etkisini, ekonomiye ve ordumuza getireceği avantajları. Saymakla bitmez. Ama inşallah bu mesele çözülür.
80'lerde eklenen çivi "PKK". Evet bu terör örgütünün Türkiye'ye verdirdiği şehitlerin değeri paha biçilemez. Ama burada kalmıyor. Yıllarca harcanan askeri masraf, Kamu'nun dış borcunu ödeyecek kadar. Türkiye'nin topraklarının %20 si civarını kullanamaması. Evet muazzam bir tarım, hayvancılık ve turizm potansiyelin heba olması. Neden olduğu bölgesel göçün batı illerinde oluşturduğu kültürel ve ekonomik sıkıntılar. Türkiye'nin komşuları ile olan ilişkilerini germesi ve ekonomik etkileşimi baltalaması. Uluslar arası arenagda her zaman Türkiye'nin ayağına dolanması. Bölgedeki iş gücü ve ticaret potansiyelinin heba olması,... PKK'nın bitmesi ise paha biçilemez. Evlatlarımızın ve insanlarımızın güvenliği her şeyden önce gelir. Ama bu mesele çözülseydi. O ikinci ordunun enerjisi bugün Suriye yada Irak'ın çekineceği bir güç olurdu. Belki et ve tarım ürünleri fiyatları şimdikinin çok altında, İstanbul daha az kalabalık, Türkiye daha az kutuplaşmış olurdu. Suriye ve Irak mecburen Türkiye'nin yörüngesine girerdi. Artan ticaret ve yatırımlar ile cari açığı bile bitme noktasına getirebilirdik. İnşallah diyelim.
90'lar yoktan eklenen çivi "Ermenistan". Tabi bu konu Osmanlı zamanlarında başlasada, SSCB devrinde biraz rahattık. Şimdi ise sınırlarımızı kapattığımız bir komşumuz durumundalar. Kars ve bölge illerine etkisi ortada. Tabi bunun nedeni açık yaramız Karabağ. Ekonomik maliyeti oldukça fazla. Bu ülkenin PKK ya verdiği destek ve uluslar arası propagandası azımsanacak miktarda değil. Asala'yı hala unutmadık. Ermeni meselesi altında sürekli dış politikamızda önümüze çıkıyorlar. Şimdi Karabağ'ı sahibine verseler, Ermeni olayları saçmalıkları mantıklı temellere indirgense, neler olurdu? Kuzey doğumuz İstanbul'a göç vermeye devam mı ederdi? Yoksa tersine göç alıp, Ermenistan ile ve onların üzerinden Azerbaycan ile yapılan ticaret ile şahlanır mıydı? Türkiye'nin kafkaslar da ki etkinliği ne olurdu? Burayı tehdit edemeyen Rusya'nın Türkiye ye karşı elinden bir koz alınır mıydı? ve daha pek çoğu... Akıllanırlar inşallah.
2000'ler Irak ve Suriye. Evet savaşlar başka ülkelerde ama rüzgarı bizi sallıyor. Yine bize can maliyeti var. Durumdan güç alan PKK-DAEŞ gibi örgütler yüzünden verdiğimiz şehitler. Bunların dışında yine milyarlarca dolarlık maliyet. Normal şartlarda bizim uydumuz olması gereken iki ülke. Üretim kapasitemizi kat be kat arttıracak bir pazar. Yine cari açığımızı belki de kapatabilecek bir ticaret potansiyeli. Türkiye'yi politik sıkıntılara sokması. Sadece bir uçak meselesi ile kaybedilen paralar ve ilişkiler. Aldığımız milyonlarca göçmen. Bunların kültürel tahribatı. Ekonomiye yükü. Operasyonlara harcadıklarımız ve bölgede tuttuğumuz askerlerin maliyeti. Sınır illerinin kaybettiği ekonomik potansiyeli. Bu savaşların bitmesi sadece Bu ülkelerdeki masumları kurtarmayacak. Türkiye'nin sırtındaki tonlarca yükü de alacak. Allah nasip etsin de bu savaşlar bir an önce son bulsun.
Bunlar belki bütün sorunlarımız değil ama bu sorunların her biri muazzam büyüklükte. Dünya da kaç ülke bunların hepsini kaldıra bilir bilmiyorum. Ama bunlar çözülseydi bugün ekonomimiz belki de iki kat büyük olurdu. Refah seviyemizde başka bir seviyedeydi. İlk sorun dışındakilerin önümüzdeki 10-15 yılda çözülmesi beklentisi ve temennisi ile bu iç karartıcı yazıyı bitiriyorum.
40'lar da eklenen çivi "adalar". Evet Yunanistan'la olan sıkıntılarımız daha eski ve köklü ama adalar sorununun etkisi çok büyük. Yunanistan ile ekonomik potansiyelimizi sürekli etkiliyor. Her zaman bir gerilim durumu. Bölgede tutulan büyük miktarda askeri varlık, it dalaşları, ve bunun iki ülkeye getirdiği mali yük. Türkiye'nin önüne çıkan politik engellemeler ve sorunlar. Çözülmesi en zor olan sorun bu ve çözülseydi acaba Yunanistan bu kadar askeri harcama yapar mıydı? Türkiye'nin eli ne kadar rahatlardı? Ekonomiye katkısı ne olurdu? daha sonra gelecek olan Kıbrıs sorununu daha rahat çözebilir miydik? Daha pek çok getiri olurdu.
70'ler de eklenen ilk çivi "Kıbrıs". Yapılması gereken bir operasyondu. Ödenmesi gereken bir fedakarlık. Ama bu durum Türkiye'ye olan maliyetini engellemiyor. Yıllarca süren ambargo. Güney Kıbrıs ve Yunanistan ile oluşan siyasi ekonomik etkiler. Türkiye'yi uluslar arası alanda sürekli meşgul eden, enerjisini emen sıkıntılar. Türkiye'nin sürekli bölgede tutması gereken 80 bin civarındaki asker. Bunların masrafı. Ve getirisi olmayan Kuzey Kıbrıs'a harcanan milyarlar. Bu meselenin çözülmesi inanılmaz bir olay olur. İki taraf arasındaki ticaretin başlandığını düşüne biliyor musunuz? Türk kesiminin tanındığını, adaya turist yağdığını, barışın ardından Rumların zaten yükünü sırtlayamadığı askeri büyüklüğünü azalttığını, Türkiye'nin de buna paralel bir azaltma yaptığını, Akdeniz'de rahatlayan bir Türkiye etkisini, ekonomiye ve ordumuza getireceği avantajları. Saymakla bitmez. Ama inşallah bu mesele çözülür.
80'lerde eklenen çivi "PKK". Evet bu terör örgütünün Türkiye'ye verdirdiği şehitlerin değeri paha biçilemez. Ama burada kalmıyor. Yıllarca harcanan askeri masraf, Kamu'nun dış borcunu ödeyecek kadar. Türkiye'nin topraklarının %20 si civarını kullanamaması. Evet muazzam bir tarım, hayvancılık ve turizm potansiyelin heba olması. Neden olduğu bölgesel göçün batı illerinde oluşturduğu kültürel ve ekonomik sıkıntılar. Türkiye'nin komşuları ile olan ilişkilerini germesi ve ekonomik etkileşimi baltalaması. Uluslar arası arenagda her zaman Türkiye'nin ayağına dolanması. Bölgedeki iş gücü ve ticaret potansiyelinin heba olması,... PKK'nın bitmesi ise paha biçilemez. Evlatlarımızın ve insanlarımızın güvenliği her şeyden önce gelir. Ama bu mesele çözülseydi. O ikinci ordunun enerjisi bugün Suriye yada Irak'ın çekineceği bir güç olurdu. Belki et ve tarım ürünleri fiyatları şimdikinin çok altında, İstanbul daha az kalabalık, Türkiye daha az kutuplaşmış olurdu. Suriye ve Irak mecburen Türkiye'nin yörüngesine girerdi. Artan ticaret ve yatırımlar ile cari açığı bile bitme noktasına getirebilirdik. İnşallah diyelim.
90'lar yoktan eklenen çivi "Ermenistan". Tabi bu konu Osmanlı zamanlarında başlasada, SSCB devrinde biraz rahattık. Şimdi ise sınırlarımızı kapattığımız bir komşumuz durumundalar. Kars ve bölge illerine etkisi ortada. Tabi bunun nedeni açık yaramız Karabağ. Ekonomik maliyeti oldukça fazla. Bu ülkenin PKK ya verdiği destek ve uluslar arası propagandası azımsanacak miktarda değil. Asala'yı hala unutmadık. Ermeni meselesi altında sürekli dış politikamızda önümüze çıkıyorlar. Şimdi Karabağ'ı sahibine verseler, Ermeni olayları saçmalıkları mantıklı temellere indirgense, neler olurdu? Kuzey doğumuz İstanbul'a göç vermeye devam mı ederdi? Yoksa tersine göç alıp, Ermenistan ile ve onların üzerinden Azerbaycan ile yapılan ticaret ile şahlanır mıydı? Türkiye'nin kafkaslar da ki etkinliği ne olurdu? Burayı tehdit edemeyen Rusya'nın Türkiye ye karşı elinden bir koz alınır mıydı? ve daha pek çoğu... Akıllanırlar inşallah.
2000'ler Irak ve Suriye. Evet savaşlar başka ülkelerde ama rüzgarı bizi sallıyor. Yine bize can maliyeti var. Durumdan güç alan PKK-DAEŞ gibi örgütler yüzünden verdiğimiz şehitler. Bunların dışında yine milyarlarca dolarlık maliyet. Normal şartlarda bizim uydumuz olması gereken iki ülke. Üretim kapasitemizi kat be kat arttıracak bir pazar. Yine cari açığımızı belki de kapatabilecek bir ticaret potansiyeli. Türkiye'yi politik sıkıntılara sokması. Sadece bir uçak meselesi ile kaybedilen paralar ve ilişkiler. Aldığımız milyonlarca göçmen. Bunların kültürel tahribatı. Ekonomiye yükü. Operasyonlara harcadıklarımız ve bölgede tuttuğumuz askerlerin maliyeti. Sınır illerinin kaybettiği ekonomik potansiyeli. Bu savaşların bitmesi sadece Bu ülkelerdeki masumları kurtarmayacak. Türkiye'nin sırtındaki tonlarca yükü de alacak. Allah nasip etsin de bu savaşlar bir an önce son bulsun.
Bunlar belki bütün sorunlarımız değil ama bu sorunların her biri muazzam büyüklükte. Dünya da kaç ülke bunların hepsini kaldıra bilir bilmiyorum. Ama bunlar çözülseydi bugün ekonomimiz belki de iki kat büyük olurdu. Refah seviyemizde başka bir seviyedeydi. İlk sorun dışındakilerin önümüzdeki 10-15 yılda çözülmesi beklentisi ve temennisi ile bu iç karartıcı yazıyı bitiriyorum.
Yorumlar
Yorum Gönder